Trả lời phỏng vấn của nhóm phóng viên TTXVN tại Nhật Bản, Giáo sư Phạm Nam Hải, Phó Chủ nhiệm Khoa Điện tử, Học viện Khoa học Tokyo, đã đưa ra những ý kiến sâu sắc về những thách thức và cơ hội mà chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo mang lại, cũng như vai trò của khoa học công nghệ trong việc định hình tương lai của Việt Nam. Đây là những nhận định quý giá về cách Việt Nam có thể tận dụng sức mạnh của các công nghệ tiên tiến để thúc đẩy sự phát triển trong thời đại số.
Giáo sư Phạm Nam Hải, Phó Chủ nhiệm Khoa Điện tử, Học viện Khoa học Tokyo, trả lời phỏng vấn phóng viên. Ảnh: Phạm Tuân/PV TTXVN tại Nhật Bản
Giáo sư Phạm Nam Hải nhận định Nghị quyết 57 – NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là một nghị quyết rất đột phá, cởi trói cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi tạo ra giá trị khoa học công nghệ. Bên cạnh đó, nghị quyết cởi trói cho các khối đại học và các viện nghiên cứu tham gia sâu vào chuỗi nghiên cứu khoa học, công nghệ, đóng góp cho quá trình phát triển của đất nước. Theo nghị quyết, ngân sách hằng năm dành cho khoa học, công nghệ khoảng 2% GDP, trong đó 60% do các doanh nghiệp là sẽ tham gia đầu tư vào phát triển khoa học công nghệ. Đây là một nghị quyết lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam đặt rõ một mục tiêu đầu tư vào khoa học công nghệ với một số tiền tương đối lớn so với về tiềm năng kinh tế của chúng ta. Giáo sư Phạm Nam Hải đánh ra đây là điều rất đáng mừng.
Theo Giáo sư Phạm Nam Hải, các nhà khoa học Việt Nam ở Nhật Bản hoàn toàn có thể đóng góp vào quá trình này bằng cách tham gia vào nhiều lĩnh vực, ví dụ như tham gia về đào tạo công nghệ như bán dẫn hoặc trí tuệ nhân tạo (AI) cho các sinh viên Việt Nam sang thực hiện nghiên cứu bậc tiến sĩ. Bên cạnh đó, các nhà khoa học có thể tư vấn cho các doanh nghiệp trong nước hướng nghiên cứu mới có thể tạo ra những sản phẩm cụ thể ứng dụng vào trong sản phẩm cụ thể ở trong nước.
Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu, các công nghệ mới như AI và dữ liệu lớn (Big Data) đang phát triển mạnh mẽ, Giáo sư Phạm Nam Hải cho biết hiện giờ là AI là công nghệ đang phát triển rất mạnh và được dự đoán sẽ tạo ra một nền kinh tế mới gọi là nền kinh tế AI. Việt Nam có thể tham gia vào chuỗi công nghệ về AI. Thứ nhất, về mặt phần mềm, Việt Nam có thể sử dụng những mô hình nguồn mở (Open Source). Việt Nam có thể khai thác mô hình của các nước phát triển và phát triển riêng một mô hình Việt Nam. Theo Giáo sư, muốn như vậy Việt Nam phải có cơ sở dữ liệu riêng và được mô hình hóa lại và áp dụng cho môi trường của Việt Nam, thích ứng với Việt Nam. Cần xây dựng cơ sở dữ liệu và những trung tâm dữ liệu lớn trong nước. Thứ hai, Việt Nam cần phát triển phần cứng và phát triển những trung tâm AI về phần cứng. Trên phần cứng đó, sẽ xây dựng những mô hình AI, được riêng biệt hóa cho môi trường Việt Nam và có thể áp dụng vào rất nhiều lĩnh vực, không những là những mô hình AI chạy trên đám mây mà cả những mô hình AI chạy ở những thiết bị ngoại vi, gọi là Edge AI, có thể áp dụng vào trong những sản phẩm trong cuộc sống như ti vi, và có thể ứng dụng vào trong sản xuất. Có những mô hình AI sẽ giúp cho việc sản xuất hàng hóa, những sản phẩm công nghiệp với hiệu suất cao hơn nhiều so với điều khiển bằng con người.
Việc VinFast tự sản xuất và xuất khẩu ô tô điện sang nhiều thị trường nước ngoài từng bước khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghiệp sản xuất ô tô của thế giới. Ảnh: TTXVN
Giáo sư Phạm Nam Hải cho biết chìa khóa để thành công trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học này là doanh nghiệp tư nhân phải bắt tay với các trường đại học. Khi doanh nghiệp tư nhân đặt hàng, trường đại học có kinh phí để hoạt động và tạo điều kiện cho sinh viên thứ tiếp xúc với những vấn đề cần phải được giải quyết trong cuộc sống. Khi doanh nghiệp bắt tay với các trường đại học, hai bên đều có lợi. Doanh nghiệp dựa vào những công nghệ mới hoặc những kiến thức do trường đại học phát triển và áp dụng những kiến thức đó vào trong sản phẩm của doanh nghiệp với chi phí tối thiểu và ngược lại trường đại học lại có kinh phí hoạt động tự chủ được vấn đề kinh phí; sinh viên tham gia vào các nghiên cứu chung giữa đại học và doanh nghiệp khi tốt nghiệp sẽ có đầu ra, phải tham dự trực tiếp vào những doanh nghiệp làm ra sản phẩm. Giáo sư nhấn mạnh đây là chìa khóa rất quan trọng để phát triển chuỗi nghiên cứu khoa học – công nghệ tại Việt Nam.
Giáo sư Phạm Nam Hải cho rằng Nhà nước có thể áp dụng chính sách để khuyến khích các doanh nghiệp tham gia sâu vào chuỗi phát triển khoa học – công nghệ. Ví dụ chương trình giảm thuế cho những doanh nghiệp đầu tư mạnh về khoa học công nghệ, nhằm thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư sâu hơn vào trong quá trình nghiên cứu khoa học. Giáo sư nhấn mạnh đây là một chính sách quan trọng mà Việt Nam có thể áp dụng được. Đó là chính sách mà Nhật Bản đã áp dụng để khuyến khích các doanh nghiệp bỏ tiền ra để nghiên cứu sâu vào trong khoa học công nghệ thay vì đi mua từ bên ngoài.
https://baotintuc.vn/khoa-hoc-cong-nghe/dot-pha-theo-nghi-quyet-57-coi-troi-cho-cac-doanh-nghiep-truong-dai-hoc-va-vien-nghien-cuu-20250602122623056.htm
